Szereg czasowy - punkt wyjścia do prognozowania ilościowego

Szereg czasowy to zestaiwenie wartości zmiennych cechy badanej według kryterium czasu, gdzie badana jest wartość cechy w kolejnej jednostce czasu. Chciałam zacząć od tej regułki żeby wyjaśni o czym będziemy dzisiaj mówić. 

Dostosowując tę definicje do naszych potrzeb związanych z prognozowaniem popytu możemy powiedzieć że szerego czasowy to uszeregowanie chronologicznie wartości popytu w kolejnych, przyjętych do obserwacji jednostkach czasu.

W ogólnym przypadku w szeregu czasowym możemy wyróżnić dwie składowe:

• systematyczną - jest ona efektem oddziaływań różnych czynników na zmienną prognozowaną której nie jesteśmy w stanie przewidzieć
• przypadkową - jak najlepiej zmierzona i zastosowana do określania zapasu zabezpieczającego 

Składowa systematyczna może wystąpić w kilku postaciach, teraz krótko je omówię:

• stały poziom prognozowania zmiennej - wartość średnia zmiennej nie ulega większym zmianom z okresu na okres
• trend - określany jest trwałą zmianą wartości zmiennej prognozowanej w czasie
• składowa okresowa - występuje w postaci wahań sezonowych oraz wahań cyklicznych

To na tyle jeśli chodzi o ten temat, ostatnie dwa posty były nieco krótsze, ale nie martwcie się, czeka nas kolejny - dłuższy o metodach prognozowania.

Prognozowanie popytu

Tak jak wspomniałam w ostatnim poście dzisiaj zajmiemy się prognozowaniem popytu. Najpierw chciałabym omówić co to prognozowanie, a więc jest to ,,racjonalne,naukowe'' przewidywanie przyszłych zdarzeń. 

Klasyfikacja prognoz dzieli się na :

• ilościowe - wyrażone liczbą, mogą być przedziałowe lub punktowe
• jakościowe - wyrażone w sposób opisowy
• krótkookresowe - dotyczące czasu w którym zachodzą zmiany ilościowe
• średniookreowe - dotyczące czasu w którym zachodzą zmiany ilościowe oraz nieznaczne zmiany jakościowe
• długookresowe - dotyczące przedziału czasu w którym zachodzą zarówno ilościowe i dość znaczne zmiany jakościowe 
• postawa pasywna - skupienie się na zmianach ilościowych bez wnikania w mechanizmy zależności pewnych zjawisk od innych czynników
• postawa aktywna - gdzie skupimy się zarówno na zmianach ilościowych jak i znacznym stopniu jakościowych

Jest to krótki, łatwy temacik, bardzo ciekawy, jeśli chciałby ktoś dowiedzieć się więcej szczegółów na ten temat, proszę pisać w komentarzach.

Trendy popytu - systematyczny wzrost lub spadek popytu

Zacznijmy od wyjaśnienia sobie co to popyt stacjonarny bo będzie nam to potrzebne do tematu o trendach. Jest to popyt który w kolejnych okresach obserwacji wykazuje tą samą lub oscylującą wokół pewnej stałej wartości wielkość.

Popyt stacjonarny jednak nie jest częstym zjawiskiem, dużo częściej będziemy obserwować róznego rodzaju wzrosty i spadki, okresowe tendencje zmian w wielkości popytu, które będziemy określać jako TRENDY. Mogą być one: 

• krótkookresowe - wzrost popytu w ciągu kilku dni lub tygodni
• długookresowe - z roku na rok rośnie popyt na dany towar

W naturalny sposób trendy odzwierciedlają także ,,przesuwanie'' się danego produktu po swojej krzywej cyklu życia, pokazuje ona kolejne fazy rynkowej egzystencji produktu - od wejścia na rynek, poprzez fazę wzrostu, fazę stabilizacji i dalej przez fazę spadku, aż do wycofania się z rynku. 

Faza wzrostu często jest wspierana przez reklamy i promocje, a faza spadku powstaje najczęściej gdy wchodzi na rynek ,,następca'' - lepszy i tańszy.

 Oto rodzaje trendów: 

• proporcjonalny - oznacza systematyczny wzrost popytu na kolejnych okresach
• degresywny - oznacza, że popyt cały czas rośnie ale w coraz mniejszym tempie, przyrost w każdym kolejnym okresie mniejszy niż w poprzednim
• progresywny - wzrost ,,przyśpiesza'' a przyrost popytu w każdym kolejnym okresie jest większy niż w poprzednim

Myślę, że to na tyle jeśli chodzi o trendy. W kolejnym poście omówię prognozowanie popytu.

Analiza i klasyfikacja XYZ

W ostatnim poście omówiliśmy klasyfikacje ABC - klasyfikacje według wartości, teraz chciałabym omówić klasyfikacje XYZ - według ilości.
Decyduje więc ilość, ale bardziej istotne jest to, jak wpływa ona na niepewność przyszłego popytu i wynikające z tego: możliwość i jakość prognozowania. Przyjmijmy w tej chwili, że: 

• grupa X to towary zużywane w dużych ilościach w miarę równomiernie co pozwala na względnie wiarygodne prognozy popytu
• grupa Y to towary o mniejszym ilościowo popycie, wskazujące większe wahania popytu w funkcji czasu i tym samym obciążone większą niepewnością co do przyszłego popytu
• grupa Z to pozycje wolno rotujące, wydawane rzadko w wielkościach często jednostkowych, co powoduje bardzo dużą niepewność i znacznie utrudnia skuteczne prognozowanie

Teraz połączę te dwie klasyfikacje ABC i XYZ co pozwala na podzielenie całego rozpatrywanego asortymentu na 9 grup, wobec których możemy podejmować różne rozwiązania dotyczące utrzymania i uzupełniania zapasu. 

 

Analiza i klasyfikacja ABC

Zacznijmy od najważniejszego, czyli co to jest analiza ABC, a więc jest to jedno z narzędzi służących podziałowi - klasyfikacji na grupy, wobec których należy stosować odmienne polityki odnawiania zapasów.
Analiza ABC polega na wyodrębnieniu z rozpatrywanego zbioru materiałów lub towarów trzech grup (A, B i C) mający określone udziały - zazwyczaj jest to 80/15/5 % - zgodnie z przyjętym kryterium. Kryteria te mogą być różne: wartość obrotu marża, wartość zapasu, a także - przydatne w w gospodarce magazynowej - wielkości i częstości pobrań.

Przeczytałam ostatnio taką ciekawostkę, że zastosowanie reguły 80/20 w biznesie jest zasługą amerykańskiego inżyniera i eksperta w dziedzinie zarządzania Joshepa M. Jurana. Przeniósł on na grunt biznesu spostrzeżenia Vilfredo F. D. Pareto i nazwał tę zasadę jego imieniem, Pareto, włoski ekonomista i socjolog, długoletni profesor uniwersytetu w Lozannie, zauważył, że 80 % dochodu trafia w ręce 20% obywateli.

Koszty zapasów - co na nie wpływa?

Tak jak wspomniałam w ostatnim wpisie dzisiaj będziemy kontynuować temat o kosztach zapasów. Zaczniemy od KOSZTÓW UZUPEŁNIENIA ZAPASÓW: 

• koszty działu zaopatrzenia, koszty osobowe, koszty utrzymywania powierzchni zajmowanej przez ten dział, utrzymanie systemu informatycznego
• koszty stałe działu transportu, koszty osobowe personelu 
• stałe koszty przyjęcia towarów lub materiałów 
• koszt komunikacji związanej z zamówieniem i realizacją jednego zamówienia
• koszty eksploatacyjne transportu przez własne realizowanie dostaw
• koszty usług transportowych
• koszty realizacji badań jakościowych, wykonywanych przy każdej dostawie

Wzór na liczbę dostaw : 

ld = PP/WD

PP - planowane zapotrzebowanie na dany okres
WD - wielkość pojedynczej dostawy

Wzór na Zmienne koszty uzupełniania zapasów :

ZKUzZ = ld *kuz

ld - liczba dostaw w rozpatrywanym okresie
kuz - koszt związany z jedną dostawą

Idąc dalej omówimy KOSZTY UTRZYMANIA ZAPASÓW : 

•  koszty osobowe pracowników magazynowych
• koszty amortyzacji lub dzierżawy budowli magazynowych
• koszty amortyzacji lub dzierżawy wyposażenia magazynowego
• dodatkowe koszty utrzymania powierzchni pod zapasem 
• koszty usług magazaynowania
• koszty strat i ubytków magazynowych 
• koszty deprecjacji
• koszty kapitałowe

Wzór na Zmienne koszty utrzymania zapasów : 

ZKUtZ = uo*Z*C

Z - zapas w ujęciu ilościowym
C - cena zakupu
uo - współczynnik okresowego kosztu utrzymania zapasu 

Teraz przejdziemy do KOSZTU BRAKU ZAPASU : 

• kary umowne 
• przestoje w produkcji
• dodatkowe koszty transportu 
• utracone zyski
• wyższa cena jednostkowa
• koszt dostawy do klientów
• utracona marża 

Wzór na Stałe koszty braku zapasu : 

SKBZ = KB*p(B)*ld

KB - koszt ponoszony w sytuacji wystąpienia braku
p(B) - prawdopodobieństwo wystąpienia braku w danym cyklu uzupełniania zapasu

Wzór na Zmienne koszty braku zapasu : 

ZKBZ = kb*NB

NB - średnia liczba braków w zapasie w rozpatrywanym okresie

Nasza przygoda z kosztami dobiega końca, ostatnie koszty jakie omówimy to KOSZTY NADMIARU ZAPASU : 

• koszty wynikające z konieczności wynajęcia dodatkowego magazynu
• koszty umowne za przetrzymywanie środków transportu
• koszty wynikające ze zwiększonego ryzyka przeterminowanego zapasu

 

Zapas - ile to kosztuje?

Głównym celem tego postu jest przedstawienie wam podstawowych rodzajów i grup kosztów powstających w związku z zapasami oraz czynników wpływających na te koszty.

Zacznijmy od przypomnienia sobie definicji kosztu, w ujęciu ogólnym koszt stanowi wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków gospodarczych i usług oraz wynagrodzenie za prace poniesione w określonej jednostce czasu.

A teraz chcę wam przestawić co to koszty logistyki, a więc są to wyrażone w jednostkach pieniężnych celowe zużycie zasobów przedsiębiorstwa oraz wydatki finansowe wynikające z przepływu dóbr materialnych , oraz przetwarzaniem informacji związanych z działaniami logistycznymi w przedsiębiorstwie i jego łańcuchach dostaw.

W układnie rodzajowym  wyróżnia się : 

• koszty materialne, które obejmują : 

             - amortyzację środków trwałych 
             - zużycie surowców, materiałów, części zmiennych
             - zużycie energii
             - usługi materialne obce

• koszty niematerialne, które obejmują : 

             - koszty osobowe
             - koszty podróży służbowych
             - usługi niematerialne 

W klasyfikacji według zmienności kosztów wyróżnia się :

• koszty stałe - mamy do czynienia jeśli nie zależą one od przyjętego miernika działań
• koszty zmienne - istnieje zależność pomiędzy kosztem a wartością miernika

W kolejnym poście omówimy dalszy ciąg kosztów zapasów, opowiem tam o :

• kosztach uzupełniania zapasów
• kosztach utrzymania zapasów
• kosztach wynikających z braku zapasu
• kosztach nadmiaru zapasów

Struktura zapasów - z jakich części składa się typowy zapas?

Zacznijmy od zapasów klasyfikowanych ze względu na szybkość obrotu. Mówimy wtedy o zapasach

• szybko rotujących
• wolno rotujących

Musicie wiedzieć, że każdy zapas uzasadniony, niezależnie od tego, w którm miejscu łańcucha dostaw jest zlokalizowany i jakie postacie dób obejmuje, składa się z dwuch podstawowych części: 

• część rotująca - która wynika z bieżących potrzeb i jest skutkiem zachodzących w sposób powtarzalny dostaw i zużycia
• część nierotująca - która powinna być utrzymywana tylko w takiej wielkości, która spełnia zadanie zabezpieczające przed losową zmiennością popytu i nieprzewidzianymi opóźnieniami dostaw

Tworzenie części cyklicznej zapasu :

 
 

Zapasy - czy moglibyśmy się bez nich obyć?

Witam, to mój kolejny post w którym opowiemy sobie coś nie coś o zapasach , jak je dzielimy i jakie są ich cele. Zacznę od przeznaczenia zapasu, które jest związane jednocześnie z jego umiejscowieniem w przepływie dóbr, zgodnie z kryterium będziemy mówili o zapasach: 

• materiałów i surowców
• robót w toku
• wyrobów gotowych
• towarów
• materiałów pomocniczych i eksploatacyjnych

 

Stosując powyższe kryteria, mówimy także o zapasach : zaopatrzeniowych, produkcyjnych i dystrybucyjnych.

Teraz zwrócimy uwagę na powody i przyczyny tworzenia zapasów, wiążącą się z : 

• okresową niedostępnością dóbr wynikającą z sezonowości, ale także np. planowymi przestojami u dostawcy
• koniecznością  zakupów większych niż bieżące potrzeby
• z przesłanek ekonomicznych
• z potrzeby zapewnienia wysokiej dostępności

W końcu małymi kroczkami doszliśmy do rodzajów zapasów, opiszę teraz jakie są i na czym polegają, a więc: 

• zapas cykliczny - zapas powstający w wyniku braku możliwości zapenienia penłej synchronizacji dostaw i zużycia
• zapas zabezpieczający - zapas powstający w przypadku gdy zużycie jest zmienne, a jego prognozy obarczone błędami
• zapas sezonowy - zapas powstający gdy tworzymy okresowo wysoki stany zapasu związane z okresową dostępnością dóbr albo okresowy wysoki popyt
• zapas spekulacyjny - zapas powstający w przypadku gromadzenia większych zapasów
• zapas promocyjny - zapas powstający z gromadzenia dla pokrycia zwiększonego popytu oczekiwanego w związku z planowaną kampanią promocyjną towaru
• zapas strategiczny - zapas powstający z tworzenia w odniesieniu do materiałów zużywanych bieżąco
• zapas zbędny - zapas powstający z materiałów których już nie będziemy używać

To na tyle jeśli chodzi o rodzaje zapasów, w następnym poście omówimy z jakich części składa się zapas.

Zapasy - skąd się biorą i czemu służą?

  Chciałabym zacząć od wyjaśnienia, co tą są zapasy, skąd się biorą i czemu służą. 

Pierwszą rzeczą jaką poruszę w tym poście będzie popyt. Każdy miał to pojęcie na wosie, lecz ja chcę wam go przedstawić w trochę innym świetle. Jako pojęcie ekonomiczne popyt traktowany jest często jako swego rodzaju zależność pomiędzy wielkościami popytu na określone dobra lub usługi a różnymi czynnikami ekonomicznymi, takimi jak - przede wszystkim - cena, ale i np. dochody ludności. My będziemy patrzeć się na popyt jako zapotrzebowanie zgłaszane przed odbiorców danemu dostawcy, rozumiane jako określona wielkość, czyli wielkość popytu zgłaszane przez klientów przy określonych warunkach (cena, dochody).

 

 Ten obraz obrazuje relacje dostawca - odbiorca (klient). 

 Podam wam także parę przykładów relacji KLIENT - POPYT - DOSTAWCA 

• Mleczarnia ----> Mleko ----> Rolnik - hodowca krów
• Gospodyni domowa ----> Ocet ----> Sklep spożywczy
• Żona ----> Wymiana spalonej żarówki ----> Mąż 

Napiszę teraz najważniejsze rodzaje popytu, wyróżniamy :

•  popyt indywidualny
• popyt rynkowy
• popyt niezależny 
• popyt zależny